Việt Hải Đạo: Đục nước mà cò không béo

Người Việt ta có câu ngạn ngữ '' đục nước béo cò '', có nghĩa là lợi dụng tình thế hỗn loạn, bất an để trục lợi. Đồng nghĩa với nó có thể với câu tương đương là '' sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi'' . Đã gọi là ngạn ngữ thì đấy cũng là dự đúc kết kinh nghiệm của bao đời, tuy vậy những kinh nghiệm ấy cũng đôi khi không xảy ra như thế.

Mấy hôm nay trước tin tức nóng hổi về thảm họa động đất tại Nhật, làm dư luận vô cùng hoang mang. Những biến động khác trên thế giới dường như bị lãng quên, để nhân loại chú ý về đất nước này với những sự kiện đã vừa xảy ra và thảm họa hạt nhân đang rình rập ở những ngày sắp tới. Trong những luồng thông tin mang nét thảm não ấy, thế giới lại chứng kiến một tinh thần tuyệt vời của người Nhật, mà người ta cho rằng cả thế giới phải khâm phục. Đó là tính kỷ luật, lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm với cộng đồng...Tất cả đấy là nét văn minh rõ rệt mà hình như không ở đâu có được.

Trong cơn thảm họa tang khốc và khốn khó đến vậy, mà dân họ vẫn bình tĩnh giải quyết mọi vấn đề. Không có những cảnh thừa nước đục thả câu để hôi của, cướp bóc bạo tàn như ở vụ động đất tại Haiti năm ngoái. Tivi chiếu tại Nhật, đoàn người đông đảo xếp hàng tử tế nhận đồ cứu trợ trong đêm giá lạnh, họ vẫn cúi rạp người trước và sau khi nhận lương thực. Tuyệt nhiên không thấy sự chen lấn xô đẩy mà trái lại họ còn nhường nhịn cho nhau ,dù ai cũng đang đói khát...

Các chợ búa, cửa hàng thì đồng loạt hạ giá thực phẩm, vật dụng đến mức thấp nhất để hỗ trợ người mua. Chẳng thấy đâu tăng giá để nhằm vơ vét ,với cơ hội ngàn năm một thuở mà làm giàu trong chốc lát như vậy. Đoàn người xếp hàng dài lê thê trong trật tự và họ mua cũng vừa phải, để người khác cũng có cơ hội mà mua như mình. Không ai mua kiểu đầu cơ, không ai muốn tích trữ dư thừa quá đáng.

Các công ty của Nhật ở trên thế giới cũng đã sẵn sàng đóng cửa để quay về nước phục vụ cho việc xây dựng, tái thiết sau cơn thảm họa. Họ không còn là những con người chỉ biết kiếm tiền nữa, mà khi đất nước cần thì họ sẽ từ bỏ những lợi lộc cá nhân để mưu cầu sự tốt đẹp cho tổ quốc. Rất nhiều kiều bào sẵn sàng quay về quê hương để thể hiện một tinh thần yêu nước của mình.

Với tinh thần toàn dân một lòng như thế, kỷ cương tuyệt vời như thế thì họ cũng sẽ vực dậy đất nước của mình thêm lần nữa, như trong cuộc thế chiến thứ 2, với hai quả bom nguyên tử tàn phá và phải đền bù chiến tranh, nhưng chỉ hơn hai thập niên họ đã đứng lên thành một cường quốc mới. Hàng ngàn con người trí thức đã gục chết trên bàn làm việc để đạt được mục đích đó. Tinh thần Samurai không chỉ chết khi bị nhục nhã mà còn có thể chết để không bị nhục nhã nữa.

****

Nước Nhật được điều tốt đẹp như thế, đó là một thành quả của nền giáo dục toàn dân đúng đắn với những chính sách hợp lý và lâu dài. Khi con người ta biết quanh mình còn có người khác, biết sống không chỉ cho mình, thì dù trong hoàn cảnh bi đát nào, cũng còn đó những điều làm người ta khâm phục.

Đài báo của Mỹ cũng phải thốt lên ... Họ tuyệt vời quá ! Nếu nước Mỹ mà như thế, thì không thể nào trật tự bằng họ. Với hơn trăm sắc dân có sở hữu vũ khí quân dụng, một khi đói khát nghịch cảnh làm cho họ cuồng điên lên, thì thảm họa sẽ tiếp nối là thảm họa. Dù bình thường thì vẫn khá trật tự, kỷ cương. Cảnh xếp hàng mua sắm hay sự tôn trọng luật pháp của người Mỹ cũng không phải là không có.

Các nước khác nhiều lúc chỉ cần coi đá banh, ca nhạc hay trong các nghi thức tôn giáo nào đó, thì hàng năm cũng có hàng ngàn người chết bẹp lép vì sự chen lấn, đạp lên nhau mà giành giật. Như Campuchia chỉ vì giành leo lên cây cầu coi lễ hội. Như Ấn Độ tranh nhau tắm sông Hằng cầu tha tội. Như tín đồ HG chen nhau chạm vào viên đá gì đó. Hay ở Việt Nam ta, chỉ giành nhau đường đi mà làm tắc nghẽn giao thông liên miên bất tận. Tranh nhau đường đi mà làm đoàn tàu hỏa lao vào đám đông chết toi và bị thương mấy chục người trong tháng trước.

Gần đây nhất là vụ chen lấn coi bắt con rùa ở Hồ Gươm, đến mức người ta nhận định không bắt được con rùa là điều may mắn cho dân Hà Nội. Bởi bắt được rùa thì hàng ngàn con người rảnh rỗi nhào ra đạp lên nhau mà ngó rồi đạp lên nhau mà...chết. (*)